ولخرجی میلیارد دلاری: فوتبال عربستان، دوباره جنجال به راه انداخت
باشگاه الهلال عربستان با پیشنهاد 1.1 میلیارد دلاری برای تضمین به خدمت گرفتن کیلیان امباپه، ستارهی فوتبال فرانسوی، خبرساز شد.
ورزش دات آنلاین- این پیشنهاد چشمگیر شامل هزینهٔ انتقال ۳۳۲ میلیون دلاری به پاری سن ژرمن و دستمزد نجومی ۷۷۵ میلیون دلاری سالانه برای این فاتح جام جهانی بود – همهٔ اینها، آن هم فقط برای یک سال.
منتقدان به سرعت این اقدام را تحت عنوان «ورزششویی» محکوم کردند، اصطلاحی که برای توصیف عملکرد استفاده از سرمایهگذاریهای ورزشی برای منحرف کردن توجه از موضوعات بحثبرانگیز استفاده میشود.
امباپه، با وجود وسوسه شدن، در نهایت در ماه جولای آن را رد کرد.
با این حال، تنها یک ماه بعد، نیمار جونیور، فوق ستارهٔ فوتبال برزیل، در یک قرارداد نقل و انتقالاتی به ارزش تقریبی ۹۸٫۵ میلیون دلاریو همینطور هزینههای جانبی، از پاریس به الهلال رفت.
در این پنجرهٔ نقل و انتقالاتی عجیب و غریب، باشگاههای لیگ برتر عربستان (SPL) مجموعا نزدیک به یک میلیارد دلار خرج کردند و به گزارش دیلویت، ۹۴ بازیکن بینالمللی را از لیگهای برتر اروپا، از جمله لیگ ۱ فرانسه، لالیگا اسپانیا، سری آ ایتالیا، بوندسلیگا آلمان و لیگ برتر انگلیس خریداری کردند.
علیرغم سوابق مشکوک عربستان سعودی در زمینهٔ حقوق بشر، سرمایهگذاری هنگفت این کشور در لیگ فوتبال داخلی نشاندهندهٔ عزم راسخ آنها برای تبدیل این لیگ به یک رقابت جهانی مشهور است.
تعدادی از این باشگاهها الان تحت کنترل صندوق سرمایهگذاری عمومی (PIF) عربستان سعودی هستند و با موفقیت، برخی از بزرگترین نامها را در فوتبال جذب کردهاند.
هدف اصلی لیگ برتر عربستان در جذب این نمادهای جهانی فوتبال، افزایش رقابت در داخل و خارج از زمین و در عین حال پرورش استعدادهای جوان عربستانیست.
طبق برآوردهای وب سایت ورزشی Transfermarkt، در پنجرهٔ نقل و انتقالات تابستانی امسال، صندوق سرمایهگذاری عمومی تحت کنترل دولت، ارزش تصاعدی این چهار باشگاه را به میزان قابل توجهای افزایش داد و آنها را به ارزشمندترین باشگاههای کشور تبدیل کرد.
جاه طلبی لیگ برتر عربستان، بسیاری از بازیکنان برجستهٔ دیگر را جذب کرده، به طوری که کریم بنزما، برندهٔ توپ طلای ۲۰۲۲، پس از پایان قراردادش با رئال مادرید، با الاتحاد قرارداد امضا کرد.
زمانی که که پنجرهٔ نقل و انتقالات اروپا به پایان رسید، چهار تیم تحت مالکیت PIF نزدیک به ۹۰۰ میلیون دلار برای جذب بازیکنان بینالمللی برجسته هزینه کردند. این اعداد و ارقام، آنها را در بین ۲۰ باشگاه برتر جهان از نظر هزینهٔ نقل و انتقالات در کنار قدرتهای فوتبال از انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا و اسپانیا قرار داد. شایان ذکر است، الهلال به تنهایی نه تنها از پاری سن ژرمن، بلکه از آرسنال هم پیشی گرفت و به عنوان دومین خرجکنندهٔ بزرگ در بازار امسال ظاهر شد.
طبق گزارش رسانههای دولتی عربستان، این خریدهای عجیب و غریب، به جمع برندهٔ پنج توپ طلا، کریستیانو رونالدو میرسد که قراردادی دو ساله با النصر امضا کرده و طبق گزارش رسانههای دولتی عربستان، دستمزد تخمینی سالانه ۲۰۰ میلیون دلاری دریافت میکند که او را به پردرآمدترین بازیکن فوتبال جهان تبدیل کرد.
امروزه، عربستان سعودی با داشتن ۲۱ بازیکن از گرانترین بازیکنان فوتبال جهان از نظر هزینه نقل و انتقالات به خود میبالد که همگی ستارههای بینالمللی هستند و در باشگاههای متعلق به PIF بازی میکنند.
علیرغم مخارج مالی قابل توجه، لیگ برتر عربستان همچنان در مورد جزئیات دقیق سرمایهگذاریهای خود صحبت میکند و کارلو نورا، مدیر عملیاتی لیگ برتر عربستان تاکید میکند که افشای حقوق بازیکنان و مربیان با استراتژی رقابتی لیگ همخوانی ندارد.
PIF که طبق آخرین پروندههای خود، داراییهایی بالغ بر ۷۷۷ میلیارد دلار را مدیریت میکند، قصد دارد در سالهای آینده از مرز ۱ تریلیون دلار عبور کند. در سال ۲۰۲۱، قبل از اینکه تمرکز خود را به سرمایه گذاری داخلی معطوف کند، باشگاه فوتبال انگلیسی نیوکاسل را خریداری کرد و این باشگاه را به یکی از سرمایهگذاران برتر در خرید بازیکنان تبدیل کرد.
حتی باشگاههای عربستانی که تحت مالکیت PIF نیستند، بازیکنان برجستهای را دشت میکنند.
به عنوان مثال، به جردن هندرسون ۳۳ ساله، کاپیتان سابق لیورپول، برای انتقال به تیم عربستان سعودی الاتفاق، دستمزد هفتگی ۸۷۰ هزار دلاری - در مجموع تقریبا ۱۵ میلیون دلار - پیشنهاد شده است.
سایمون چادویک، استاد متخصص ورزش و اقتصاد ژئوپلیتیک در دانشگاه بازرگانی SKEMA، واقع در شهر لیل فرانسه، توضیح داد که رویکرد عربستان سعودی یک پیام روشن دارد: «ما آنقدر پول داریم که میتوانیم به بازیکنان برجستهٔ دنیا، دستمزدهای گزاف پرداخت کنیم و در عین حال سایر ستارهها را نیز تضمین کنیم. مثل کریستیانو رونالدو. »
او تاکید کرد که مورد هزینههای جاهطلبانهٔ عربستان سعودی برای تبدیل شدن به یک ابرقدرت ورزشی، بیحد و مرز است.
عربستان سعودی راه کشورهای دیگر مانند چین و قطر را دنبال میکند که مبالغ قابل توجهای را در تلاش برای تثبیت خود به عنوان غول فوتبال سرمایهگذاری کردهاند.
با این حال، اینکه آیا سرمایهگذاری عظیم عربستان سعودی تاثیری پایدار خواهد داشت، یا صرفا به عنوان یک تلاش گرانقیمت تغییر نام تجاری عمل میکند، باید دید.
فوتبال عربستان با حضورهای متعدد در جام جهانی و کسب عناوین مختلف آسیایی توسط باشگاههای این کشور، لحظاتی پر از افتخار را پشت سر گذاشته است.
پیروزی خیرهکنندهٔ عربستان سعودی مقابل آرژانتین در جام جهانی در سال گذشته به عنوان یکی از بزرگترین اتفاقات غیر منتظره در تاریخ مسابقات جشن گرفته شد و باعث شد که ملک سلمان به افتخار این موفقیت، تعطیلات رسمی ملی اعلام کند.
بازیهای باشگاهی در عربستان سعودی میتواند جمعیت زیادی را به خود جلب کند و با بازیهای مشهور اروپایی مانند چلسی مقابل آرسنال یا منچستر یونایتد مقابل منچسترسیتی رقابت کند.
به گفتهٔ کایران مگوایر، یکی از مجریان پادکست «The Price of Football»، جذب بازیکنان ستاره، حتی اگر دوران اوج خود را پشت سر گذاشته باشند، به تیمهای عربستانی کمک شایانی میکند.
جاهطلبیهای ورزشی عربستان سعودی فراتر از SPL و نیوکاسل است.
این کشور قرار است میزبان جام باشگاههای جهان در سال ۲۰۲۳ باشد و پیشنهاد میزبانی جام ملتهای آسیا در سال ۲۰۲۷ را ارائه کرده است.
گزارشها همچنین حاکی از آن است که عربستان سعودی در حال بررسی یک پیشنهاد مشترک با یونان و مصر برای جام جهانی فوتبال در سال ۲۰۳۰ است. هر چند رایزنیهایی برای انصراف از این نامزدی هم شنیده میشود.
علاوه بر این، فدراسیون فوتبال سلطنتی اسپانیا (RFEF) با قراردادی موافقت کرده که سوپرکاپ اسپانیا تا سال ۲۰۲۹ در عربستان سعودی برگزار شود. قراردادی که پیشبینی میشود سالانه بین ۳۸ تا ۴۸ میلیون دلار برای هیئت حاکمهٔ اسپانیا درآمد داشته باشد.
تلاشهای جاهطلبانهٔ فوتبال عربستان سعودی با جمعیت جوان آن همسو است. بیش از ۸۰ درصد از جوانان سعودی با فوتبال، ورزش محبوب این کشور، درگیرند و یا آن را دنبال میکنند.
هدف دولت این است که برای شهروندان جوان خود صنعت فوتبالی پررونق فراهم کند و در ادامه، خطر افراطگرایی یا احساسات ضد دولتی، مشابه قیامهای بهار عربی را کاهش دهد.
این رویکرد به تضمین اشتغال و ثبات خانوادهٔ سلطنتی کمک میکند.
با این وجود، عفو بینالملل از وخامت حقوق بشر در عربستان سعودی، از جمله افزایش محدودیتهای آزادی بیان و افزایش استفاده از قوانین ضدتروریسم و جرایم سایبری برای سرکوب مخالفان خبر میدهد.
این سازمان همچنین به افزایش پیگردهای کیفری در سالهای ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ اشاره کرد که بیشترین تعداد اعدام سالانه در کشور طی سه دهه در سال ۲۰۲۲، اتفاق افتاده که با اعدام ۱۹۶ نفر گزارش شده است.
در حالی که عربستان سعودی به دنبال تنوع دادن به اقتصاد خود و کاهش وابستگی خود به درآمدهای نفتیست، شهرت این کشور همچنان در جذب سرمایهگذاری خارجی بسیار مهم است.
جیمز دورسی، نویسندهٔ کتال «دنیای آشفتهٔ فوتبال خاورمیانه» بر نیاز به سرمایهگذاری خارجی برای تحقق پروژههای چشمانداز ۲۰۳۰ کشور، از جمله شهر بلندپروازانهٔ ۵۰۰ میلیارد دلاری نئوم و سایر برنامههای شهری آیندهنگر تاکید کرد.
از آنجایی که عربستان سعودی به تقویت ستونهای مالی خود در ورزش ادامه میدهد، سؤالات در مورد شفافیت و حاکمیت این کشور همچنان ادامه دارد.
فقدان قوانین مالی حاکم بر باشگاههای عربستانی نگرانیهایی را در مورد کم رنگ شدن احتمالی قوانین بازی جوانمردانهٔ مالی یوفا (FFP) و همچنین قوانین لیگ برتر و فیفا ایجاد میکند.
شفافیت همچنان موضوعی کلیدیست و بسیاری خواستار تشکیل سازمانی مستقل برای نظارت و گزارش فعالیتهای مالی در لیگهای سراسر جهان هستند.
انتهای پیام/