کوچ ورزشکاران ایران تحت هر عنوانی، سیاهه خروج از زیر پرچم کشورمان را کم کم به بلندی یک طومار می رساند!
ورزش دات آنلاین-پول، احترام، آزادی، تجربه جدید یا …؟ چه چیزی سبب ترک وطن یک ورزشکار می‌شود؟ واقعیت این است که پدیده پناهندگی و اخذ تابعیت مضاعف هرچه باشد به چهره ورزش کشور لطمه وارد کرده و باید تدبیری برای جلوگیری از آن اندیشید. چرا که هیچ گاه این زنگ خطر جدی گرفته نشده چه آن زمان که بنا بر تحقیقی در بازه زمانی سال ۹۲ تا ۱۴۰۰ (دوره ریاست جمهوری حسن روحانی) ۴۴ ورزشکار کوچ کردند و چه وقتی که در المپیک توکیو رتبه دوم را در داشتن ورزشکاران پناهنده با پنج ورزشکار بعد از سوریه با ۹ ورزشکارتحمل کردیم!
به نظر می‌رسد کسی که بخواهد برود و عزم رفتن داشته باشد با هر تدبیر و روشی نمی‌توان جلوی آن را گرفت اما می‌توان کمی اصلاحات انجام داد. در حال حاضر دانه درشت‌ترین نخبه‌های ورزش ایران به سه دسته تقسیم شدند. دسته اول کوچ کردند، دسته دوم خداحافظی و دسته سوم ماندند اما هر لحظه از صحبت‌هایشان بیم رفتن وجود دارد…
اگر تا کنون سال ۹۸ رکورد بیشترین تعداد ورزشکار پناهجو ایرانی را به خودش اختصاص داده باید گفت ۱۴۰۱ هم سال کم سر وصدایی نبوده! از یکتا جمالی، پریسا جهان فکریان (وزنه برداری)، بهمن نصیری (قایقرانی)، متین بالیسنی (شنا) تا سارا سادات خادمالشریعه (شطرنج) و همین اخیرا عاطفه احمدی (اسکی). البته اتفاق ویژه پناهندگی یک رییس فدراسیون (حسین ثوری بوکس) در کنار دوملی پوش را هم نباید فراموش کرد. در کنار این نام‌ها مهاجرت چراغ خاموش فرهاد ظریف، پیمان فخری، مجتبی عابدینی و چندورزشکار دیگر را هم اضافه کنید و کوچ سرمربیان و مربیان را هم نادیده نگیرید.
همچنین اگر سابقا رشته‌های رزمی مثل تکواندو و جودو سردم دار مهاجرت بودند حالا اوضاع طوری است که با مهاجرت تمام استادهای بزرگهای شطرنج زنان فقط مبینا علیزاده استاد بزرگ شطرنج زنان ایران باقی مانده است.
البته بسیاری از ورزشکاران هم بعد از خداحافظی بی‌سر و صدا ترک وطن کردند تا رشته‌هایشان از عصاره تجربه سال‌های قهرمانیشان بی‌بهره بماند.
در حقیقت ورزشکاران در اعتراض به شرایط موجود و عملی نشدن وعده‌ها فرار را بر قرار ترجیح می‌دهند که حتی ورزشکار معمول هم دراین زمره قرار گرفته است اما شاید پر سر و صداترین خروج‌ها از زیر پرچم ایران مربوط به کیمیا علیزاده اولین زن ورزشکار ایران که صاحب مدال المپیک شد و علی ارسلان کشتی گیر فرنگی بود که بعد از رفتن به صربستان قهرمان جهان و ورزشکار سال ۲۰۲۲ این کشور شد.
وقتی که سال ۹۳ پناهندگی ایمان جمالی استعداد ناب هندبال به مجارستان آسیب شناسی نشد و کسی دنبال این نرفت که چرا دوباره بعد از انقلاب و جنگ موج مهاجرت‌ها در حال شروع شدن است، کار در سال ۱۴۰۱ با وضع شدیدا نامطلوب اقتصادی و سیاسی به جایی رسید که بیشتر رشته‌ها قهرمانان مدال آور خود یا از دست داده‌اند یا در آستانه از دست دادن آنها هستند! در همین راستا در اعزام تیم‌ها مخصوصا به اروپا نیز سخت گیری‌های بی‌سابقه‌ای در حال اعمال شدن است.
شاید برای ایران که کمتر به ورزشکاران نخبه خود اهمیت می‌دهد مهاجرت یک ورزشکار آینده دار مورد توجه دولت و حتی مردم نباشد وبیشتر به کوچ نخبگان علمی اهمیت داده شود اما با توجه به جایگاه ورزش در کشورهای اروپایی و توسعه یافته باید گفت که امروز ورزش از حالت سرگرمی خارج شده و حتی نشانه توسعه کشورهاست. عوامل دافعه داخلی و جاذبه خارجی نقش مهمی در ترغیب ورزشکاران به مهاجرت ایفا می‌کند.حتی ممکن است که یک ورزشکار از طبقه پایین جامعه نباشد اما برای رسیدن به یک شرایط آرمانی تصمیم به کوچ بگیرد.
در این بین جمله احسان حدادی را بعد از ناکامی بزرگ در المپیک ریو یادآوری می‌کنیم، زمانی که تاریخ ساز دوومیدانی در مدال آوری المپیک گفت: «شب قبل از مسابقه آنقدر تنها بودم که هیچ‌کس کنارم نبود دو کلمه با من حرف بزند تا استرسم کم شود میخواستم بروم توراهروها یا فصای باز دهکده ورزشکاران یک نفر را پیدا کنم که فقط آن شب با من کمی حرف بزند! »
یا نابغه جوان شنای ایران که از نداشتن ماساژور کنارش در المپیک اسپاسم عضله شد تا قهرمانانی که تن به باخت های مصلحتی دادندو بدون حمایت کافی حسرت شان فقط در تاریخ ثبت ماند !
دیگر زمان این گذشته که ورزشکار رویاهایش را چه از جنبه مالی چه حضور در سطح حرفه‌ای با لژیونری دنبال کند بلکه شرایط کنونی جامعه کوچ نخبه‌ها از فضاهای علمی به سمت ورزش هم با شیب تندی سوق داده است. اتفاق بزرگی که گویا تن مدیران ورزش هنوز نلرزانده که راهکاری برایش پیدا نکردند تا حداقل اندک سرمایه‌های باقی مانده کمی دلخوش‌تر به آینده ادامه بدهند و مثل سعید عبدولی نگویند حاضرم در ساختمان آجر بالا بندازم اما دیگر کشتی نگیرم!
چندی پیش لیست تقریبا کاملی از مهاجران ورزش ایران منتشر شد که با اضافه کردن چند نام که از قلم افتاده یا جدیدا به این دسته پیوسته این سطرها را پایان بخش این دردنامه کوچ قرار دادیم.
سال ۱۳۹۲ یک ورزشکار
محسن غفار، جودو - آلمان
سال ۱۳۹۳ پنج ورزشکار
محمود زاویه، نجات‌غریق- فرانسه
محمد پورابراهیم، نجات‌غریق-فرانسه
ایمان جمالی، هندبال-مجارستان
میلاد بیگی، تکواندو-آذربایجان
سینا بهرامی، تکواندو-آذربایجان
سال ۱۳۹۴ سه ورزشکار
احسان خدادادی، ژیمناستیک-ترکیه
سعید فضل‌اولی، قایقرانی-آلمان
مجید داداش، کشتی-آلمان
امین ارباب ژیمناستیک-امریکا
سال ۱۳۹۵ هفت ورزشکار
شروین پاکدل، قایقرانی-پرتغال
مهتاب یادگاری، ژیمناستیک - آمریکا
مژگان تاجیک، ژیمناستیک -سوئد
محمد مهدی بی‌نیاز، کشتی-ایتالیا
پیام زرین‌پور، کشتی-آمریکا
امین ارباب، ژیمناستیک-آمریکا
الشن مرادی، شطرنج-آمریکا
سال ۱۳۹۶ پنج ورزشکار
دینا پوریونس لنگرودی، تکواندو به هلند
درسا درخشانی شطرنج به آمریکا
محمد رشنونژاد جودو به هلند
کسری مهدی‌پورنژاد تکواندو به آلمان
کیمیا مرادی کانوپولو به نروژ
سال ۱۳۹۷ سه ورزشکار
آرش آقایی، جودو به آذربایجان
سارا خسروی، ژیمناستیک به دانمارک
محمد رمضان‌پور، ژیمناستیک به دانمارک
سال ۱۳۹۸ سیزده ورزشکار
محمدرضا آذرشکیب، کشتی به آذربایجان
صباح شریعتی، کشتی فرنگی به آذربایجان
صدف خادم، بوکس به فرانسه
پوریا جلالی‌پور، تیر و کمان معلولان به هلند
سامان بلاغی، بسکتبال با ویلچر به آلمان
مبین کهرازه، بوکس به اتریش
سعید ملایی، جودو به آلمان
مهدی خدابخشی، تکواندو به صربستان
جوادمحجوب، جودو به کانادا
علیرضا فیروزجا، شطرنج به فرانسه
فرزاد ذوالقدری، تکواندو به بلغارستان
کیمیا علیزاده تکواندو به آلمان
پریسا فرشیدی، تکواندو به آلمان
سال ۱۳۹۹ پنج ورزشکار
غزل حکیمی‌فرد، شطرنج به سوئیس
شهره بیات، شطرنج به انگلستان
هامون درفشی‌پور، کاراته به کانادا
علی قربانی، فوتبال به آذربایجان
نوید زنگنه، کشتی آزاد به کانادا
سال ۱۴۰۰ دو ورزشکار
میترا حجازی‌پور، شطرنج به فرانسه
حجت حق‌وردی، فوتبال به آذربایجان
سال ۱۴۰۱ تا فعلا نه ورزشکار و یک رییس فدراسیون
یکتا جمالی، وزنه برداری به آلمان
پریسا جهان فکریان، وزنه برداری به آلمان
بهمن نصیری، قایقرانی به آذربایجان
متین بالیسنی، شنا به انگلستان
سارا سادات خادم الشریعه، شطرنج به آلمان
عاطفه احمدی، اسکی به آلمان
آرین ساعدپناه بوکس به اسپانیا
مرتضی ریگی بوکس به اسپانیا
حسین ثوری (رییس فدراسیون بوکس) به اسپانیا
فرزاد رستمی کاراته به سوییس